خازن کولر گازی چیست؟ راهنمای کامل انتخاب و نصب
معرفی خازن کولر گازی
خازن (Capacitor) در کولر گازی یکی از اجزای کلیدی در راه‌اندازی و عملکرد صحیح کمپرسور و فن است. انتخاب خازن کولر گازی: وظیفه اصلی خازن ذخیره و آزادسازی انرژی الکتریکی برای کمک به راه‌اندازی موتورهای کمپرسور و فن است. بدون خازن، کمپرسور یا فن اصلاً روشن نمی‌شوند یا به سختی راه می‌افتند و در بلندمدت آسیب می‌بینند.
انواع خازن در کولر گازی
در کولر گازی معمولاً دو نوع خازن استفاده می‌شود:
-
خازن راه‌انداز (Start Capacitor)
-
فقط هنگام روشن شدن موتور کمپرسور فعال می‌شود
-
مقدار میکروفاراد بالا (مثلاً ۸۸-۱۰۸µF)
-
معمولاً مشکی یا استوانه‌ای پلاستیکی
-
-
خازن دائم‌کار (Run Capacitor)
-
همیشه در مدار است و در عملکرد پیوسته موتور نقش دارد
-
مقدار میکروفاراد کمتر (مثلاً ۳۵µF، ۴۰µF، ۵۰µF)
-
فلزی (اغلب نقره‌ای رنگ) با برچسب C، FAN، HERM
-
برخی کولرهای اسپلیت از خازن ترکیبی (Dual Capacitor) استفاده می‌کنند که برای کمپرسور (HERM) و فن (FAN) یکجا طراحی شده است.
ظرفیت خازن کولر گازی چقدر باید باشد؟
ظرفیت خازن به توان کمپرسور و نوع موتور بستگی دارد. در جدول زیر ظرفیت رایج خازن‌ها بر اساس ظرفیت کولر گازی آورده شده است:
| ظرفیت کولر گازی | نوع خازن کمپرسور (µF) | نوع خازن فن (µF) | ولتاژ کاری |
|---|---|---|---|
| ۹۰۰۰ BTU | ۲۵ تا ۳۰ µF | ۲ تا ۳.۵ µF | 370V یا 440V |
| ۱۲۰۰۰ BTU | ۳۰ تا ۳۵ µF | ۳ تا ۴ µF | 370V یا 440V |
| ۱۸۰۰۰ BTU | ۳۵ تا ۴۵ µF | ۴ تا ۵ µF | 370V یا 440V |
| ۲۴۰۰۰ BTU | ۴۵ تا ۵۵ µF | ۵ µF | 440V |
| ۳۰۰۰۰ BTU | ۶۰ تا ۷۰ µF | ۵ تا ۷.۵ µF | 440V |
| ۳۶۰۰۰ BTU | ۷۰ تا ۸۰ µF | ۷.۵ µF | 440V |
| ۴۸۰۰۰ BTU | ۸۰ تا ۱۰۰ µF | ۷.۵ تا ۱۰ µF | 440V |
⚠️ توجه: عدد دقیق باید با پلاک کمپرسور یا دفترچه فنی تطابق داشته باشد.
راهنمای نصب خازن کولر گازی
۱. قطع برق و ایمنی کامل
قبل از هر کاری، برق کولر گازی را از فیوز اصلی قطع کرده و ۵ دقیقه صبر کنید تا خازن قبلی تخلیه شود.
۲. تشخیص پایه‌های خازن ترکیبی (Dual)
خازن‌های Dual دارای ۳ ترمینال هستند:
-
C (Common): پایه مشترک
-
HERM: اتصال به کمپرسور
-
FAN: اتصال به فن
سیم‌های موجود معمولاً با رنگ مشخص‌اند. رنگ‌ها را یادداشت کنید یا عکس بگیرید.
۳. نصب خازن جدید
-
خازن قدیمی را جدا کرده و خازن جدید را طبق همان اتصال نصب کنید
-
پایه‌ها را با فیش پرسی یا لحیم‌کاری محکم وصل کنید
-
خازن باید در همان محل قبلی با بست فلزی محکم شود تا لرزش نداشته باشد
۴. بررسی ولتاژ و میکروفاراد
-
حتماً خازن جایگزین دارای مقدار µF و ولتاژ برابر یا نزدیک به خازن اصلی باشد
-
به‌هیچ‌وجه خازنی با ظرفیت بالاتر از مجاز نصب نکنید؛ این کار به موتور آسیب می‌زند
نحوه تست سلامت خازن کولر گازی
ابزار مورد نیاز: مولتی‌متر با قابلیت تست خازن
مراحل:
-
خازن را از مدار جدا کنید
-
با مولتی‌متر روی حالت “Capacitance” مقدار µF را بخوانید
-
اگر مقدار بیشتر از ±۵٪ با عدد روی برچسب خازن اختلاف داشت → خراب است
-
در صورت نبودن مولتی‌متر، علائم زیر نشانه خرابی خازن هستند:
-
باد کردن بدنه خازن
-
نشت مایع از سر خازن
-
کمپرسور یا فن روشن نمی‌شوند ولی صدای “وز” شنیده می‌شود
-
تفاوت خازن ۳۷۰ ولت و ۴۴۰ ولت چیست؟
-
هر دو ولتاژ یک کار انجام می‌دهند، اما خازن ۴۴۰ ولت تحمل بیشتری در برابر نوسانات برق دارد.
-
می‌توانید به جای خازن ۳۷۰ ولت، مدل ۴۴۰ ولت نصب کنید اما بالعکس مجاز نیست.
نکات مهم در انتخاب خازن کولر گازی
-
همیشه ظرفیت (µF) را طبق دستور کارخانه انتخاب کنید
-
برندهای معتبر مانند Ducati، EPCOS، BM، Jamicon انتخاب کنید
-
در مناطق گرمسیری، خازن‌های با تحمل دمای بالا و کلاس حرارتی B یا C مناسب‌تر هستند
-
از خازن دست‌دوم یا تقلبی استفاده نکنید
نتیجه گیری
خازن یکی از مهم‌ترین قطعات کولر گازی است و انتخاب درست آن به عمر مفید کمپرسور و فن کمک می‌کند. با دانستن ظرفیت، نوع خازن، و نحوه نصب صحیح می‌توانید خودتان خازن را تعویض کنید یا از تکنسین بخواهید با آگاهی بیشتری اقدام به تعمیر کند.
سوالات پرتکرار کاربران
خیر، حداکثر ۵ درصد بالا یا پایین مجاز است. بیشتر بودن باعث آسیب به موتور می‌شود.
باد کردن، کمپرسور روشن نمی‌شود، فن کار نمی‌کند، صداهای غیرعادی هنگام روشن شدن.
در کولرهایی با خازن دوال، هر دو در یک بدنه قرار دارند اما ترمینال جدا دارند.
بین ۳ تا ۷ سال، بسته به کیفیت برق و دمای محیط.
خازنی است که همزمان کمپرسور (HERM) و فن (FAN) را تغذیه می‌کند.
معمولاً ۴۵ تا ۵۵ میکروفاراد برای کمپرسور و ۵ µF برای فن.
بله، ادامه کار با خازن خراب ممکن است به کمپرسور آسیب جدی بزند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.